Çikolata kisti nedir?
Çikolata kisti, endometriozis adı verilen bir durumla ilişkilidir. Endometriozis, rahim iç yüzeyine benzer dokunun (endometrium) rahim dışında, genellikle pelvik bölgede bulunması durumudur. Bu ekstra dokunun adet döngüsü sırasında normal gibi davranarak, kanama ve inflamasyona neden olması çeşitli semptomlara yol açar.
Çikolata kistleri, endometriozis nedeniyle yumurtalıklarda oluşan kistlerdir. Adet döngüsü sırasında bu kistler kanla dolabilir ve zamanla koyu renkte bir sıvı (kan ve doku karışımı) birikir, bu da kistin çikolata benzeri bir görünüme sahip olmasına neden olur.
Çikolata kisti nasıl oluşur?
Hastalığın sebebinin ne olduğunu tam olarak bilinmemektedir. Fakat nedene yönelik geliştirilen bazı teoriler vardır:
Genetik faktörler: Hastalık aile içinde aktarılma eğilimindedir ve bazı etnik grupları diğerlerinden daha fazla etkiler. Kişinin ailesinde endometriozis hastalığı olan birisi varsa, bu kişide hastalığın görülme riski normal popülasyona göre daha yüksektir.
Ters yöne menstrüasyon olması: Adet kanamasıyla birlikte rahmi döşeyen endometrium dokusu vajina yoluyla vücuttan atılır. Eğer geriye doğru kanama olursa endometrial doku fallop tüplerinden karın boşluğuna akarak buradaki organlara yerleşip endometriozise neden olur.
Bağışıklık sistemi ile ilgili bir problem nedeniyle vücudun hastalık ve enfeksiyona karşı doğal savunmasında sorunlar olması endometriozis gelişiminde etken olabilir.
Kan dolaşımı veya lenfatik sistem yoluyla endometrium hücrelerinin vücudun çeşitli yerlerine yayılması ve çeşitli organlara yerleşmesi. Lenfatik sistem, bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve bir dizi tüp ve salgı bezinden oluşur.
Bu teorilerin hiçbiri endometriozisin neden oluştuğunu tam olarak açıklayamamaktadır. Durum, farklı faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanıyor olabilir.
Çikolata kisti belirtileri nelerdir:
- Karın ve pelvik bölgede ağrı: Çikolata kisti, genellikle adet döngüsüne bağlı olarak karın ve pelvik bölgede kramp benzeri ağrıya neden olabilir. Ağrı, adet dönemlerinde veya adet dışında da ortaya çıkabilir ve şiddeti değişebilir.
- Adet düzensizlikleri: Çikolata kisti, hormonal düzensizliklere neden olabilir ve bunun sonucunda adet döngüsünde düzensizlikler, aşırı kanama veya lekelenme olabilir.
- Ağrılı cinsel ilişki: Kistin büyüklüğüne bağlı olarak cinsel ilişki sırasında ağrı hissedebilirsiniz.
- İdrar yapma ve bağırsak hareketleri sırasında ağrı: Çikolata kisti, idrar kesesine veya bağırsaklara baskı yaparak idrar yapma veya bağırsak hareketleri sırasında ağrıya neden olabilir.
- Karın şişliği ve dolgunluk hissi: Büyük boyuttaki kistler, karın bölgesinde şişlik veya dolgunluk hissine neden olabilir.
- Kısırlık: Çikolata kisti, yumurtalıkların normal işlevini etkileyebilir ve kısırlığa neden olabilir. Kistler, yumurtalıkların normal folikül gelişimini engelleyebilir veya döllenmiş yumurtanın rahme geçişini zorlaştırabilir.
Çikolata kisti tedavisi nasıl yapılır?
Gözlem: Küçük boyuttaki ve semptomlara neden olmayan çikolata kistleri genellikle sadece düzenli takip altında tutulabilir. Düzenli ultrason veya MRI taramaları ile kistin büyümesi ve semptomların ilerlemesi izlenir.
İlaç tedavisi: Ağrıyı hafifletmek ve kistin büyümesini kontrol altına almak için hormonal ilaçlar kullanılabilir. Oral kontraseptifler (doğum kontrol hapları), progestinler veya GnRH analogları gibi ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, yumurtalıkların aktivitesini azaltarak kistin boyutunu küçültmeye veya semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Laparoskopik cerrahi: Çikolata kisti büyük ve semptomlara neden oluyorsa veya diğer tedavilere yanıt vermiyorsa, cerrahi olarak çıkarılabilir. Laparoskopik cerrahi, minimal invaziv bir yöntemdir ve karın içine küçük kesiler yaparak gerçekleştirilir.
Laparotomi: Nadiren, büyük boyutlu veya komplike çikolata kistleri için açık karın ameliyatı gerekebilir. Laparotomi, daha büyük bir kesi ile gerçekleştirilir ve cerrahın doğrudan kisti çıkarmasına olanak tanır.
Çikolata kisti tedavisi, her hastanın durumuna ve semptomların şiddetine göre bireysel olarak planlanır. Tedavi seçenekleri konusunda uzman bir sağlık uzmanıyla görüşmek, en uygun tedavi yöntemini belirlemek için önemlidir. Ayrıca, çikolata kisti olan kadınların gebelik planları varsa, tedavi seçenekleri bu konuda dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir, çünkü bazı tedavi yöntemleri gebe kalma olasılığını etkileyebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi, çikolata kisti nedeniyle ortaya çıkan komplikasyonları azaltmaya ve semptomları yönetmeye yardımcı olabilir
